Porady

7 października, 2020

Jak wybrać instalację fotowoltaiczną dla domu? Na co zwrócić szczególną uwagę?

Możemy już oficjalnie napisać, że mamy w Polsce boom na fotowoltaikę. Tylko do lipca 2020 roku łączna moc zainstalowana w PV w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym wyniosła 2108,9 MW. Oznacza to wzrost o ponad 175 procent rok do roku. Duży wpływ na to, że staliśmy się jednym z największych rynków fotowoltaiki w Europie ma oczywiście rządowy program „Mój prąd”, w którym złożono już ponad 100 tysięcy wniosków o dofinansowanie do instalacji.

Produkcja energii ze słońca jest bardzo opłacalna, jednak taka inwestycja zwraca się przeciętnie po 7-9 latach. Dlatego kluczowe znaczenie ma wybór odpowiedniej instalacji fotowoltaicznej, która nie tylko zagwarantuje wysoką sprawność, ale też będzie niezawodna i bezobsługowa. W naszym artykule krok po kroku podpowiadamy, na co należy zwrócić szczególną uwagę wybierając instalację fotowoltaiczną dla domu.

Fotowoltaika – w hurtowni elektrotarg

Jak dobrać moc instalacji fotowoltaicznej?

Zwykle jest to pierwsze pytanie, jakie zadaje sobie inwestor zainteresowany zakupem instalacji fotowoltaicznej. To od jej mocy w głównej mierze zależy, czy uda nam się uniknąć dodatkowych opłat za prąd pobrany z sieci. Optymalnie byłoby wybrać taką instalację, która zaspokaja roczne zapotrzebowanie budynku na energię elektryczną (z lekkim zapasem).

Zacznijmy jednak od wyjaśnienia bardzo istotnej kwestii. Otóż w Polsce obowiązuje model rozliczenia energii przez prosumentów (czyli właścicieli instalacji fotowoltaicznych) oparty o system opustów. W dużym uproszczeniu polega to na tym, że wprowadzając do sieci 1 kWh energii, możemy z niej odebrać 0,8 kWh energii (dla instalacji do 10 kWp). Pisząc inaczej: płacimy zakładowi energetycznemu „podatek w naturze” w wysokości 20% za magazynowanie energii w sieci. Trzeba to przewidzieć na etapie dobierania mocy instalacji.

Najprostszy, choć oczywiście niedoskonały sposób dobierania mocy instalacji fotowoltaicznej, zakłada oparcie się na ilości zużytej energii w ciągu ostatniego roku – można również wyciągnąć średnią z kilku lat. I tak:

  • Na każdą zużytą 1 kWh energii elektrycznej powinno przypadać około 1,25 Wp mocy instalacji fotowoltaicznej.
  • Na każde zużyte 1000 kWh energii elektrycznej powinno przypadać około 1,25 kWp mocy instalacji PV.

Przykład

Jan Kowalski ma dom jednorodzinny, w którym roczne zużycie prądu wynosi około 3000 kWh. Inwestorowi zależy na idealnym zbilansowaniu ilości zużytej i wyprodukowanej energii. Powinien więc zdecydować się na instalację o mocy około 3,6 kWp.

Profesjonalni instalatorzy dobierając moc instalacji fotowoltaicznej korzystają z wzoru:

Ek – ilość zużywanej energii rocznie [kWh].

a – procentowy udział bieżącej konsumpcji własnej [%].

b – procentowy udział ilości energii oddanej do sieci [%].

Opust – w przypadku instalacji o mocy do 10 kWp będzie to 0,8.

a+b = 100%.

Uzysk – roczna produkcja energii z 1 kWp zainstalowanej mocy przez instalację fotowoltaiczną [kWh].

Rada

Doświadczenie instalatorów pokazuje, że zdecydowana większość posiadaczy instalacji fotowoltaicznej po jej zamontowaniu śmielej korzysta z energii elektrycznej. Oznacza to, że zużycie prądu w budynkach z instalacją PV wzrasta, m.in. w wyniku montażu klimatyzacji czy innych energochłonnych urządzeń. Warto o tym pomyśleć na etapie doboru mocy instalacji i lekko ją przewymiarować.

Jaki inwerter do instalacji fotowoltaicznej wybrać?

Inwerter, nazywany też falownikiem, stanowi serce całej instalacji PV. To od niego w głównej mierze zależy sprawność całego systemu. Podstawowym zadaniem inwertera jest przemienianie prądu stałego (AC) produkowanego przez panele fotowoltaiczne w prąd przemienny (DC), czyli taki, który zasila urządzenia elektryczne i elektroniczne w budynku. Ponadto falownik monitoruje działanie instalacji. Jest to nieduże urządzenie, przypominające skrzynkę, które montuje się w budynku – najczęściej w pomieszczeniu gospodarczym lub garażu.

Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje inwerterów:

  1. Łańcuchowy – obsługuje on całą instalację.
  2. Łańcuchowy z optymalizatorami – tutaj również mamy jeden inwerter na całą instalację, jednak każdy moduł jest dodatkowo optymalizowany.
  3. Mikroinwertery – stosuje się je w sytuacji, gdy chcemy, aby każdy panel był obsługiwany przez jeden niewielki inwerter.

Dobór konkretnego rodzaju falownika należy powierzyć specjaliście odpowiedzialnemu za montaż instalacji fotowoltaicznej. W Polsce najpopularniejsze jest rozwiązanie z inwerterem łańcuchowym.

Najważniejsze przy wyborze falownika jest to, aby jego moc stanowiła między 80 a 95 procent łącznej mocy znamionowej instalacji paneli fotowoltaicznych. Pisząc prościej: moc inwertera nigdy nie powinna być równa lub większa łącznej mocy modułów. Wynika to z faktu, iż w polskich warunkach klimatycznych żaden moduł nie osiąga swojej wartości nominalnej.

Zakup zbyt mocnego falownika byłby więc nieuzasadniony ekonomicznie, a ponadto mógłby się negatywnie odbić na sprawności całej instalacji (falownik pracuje efektywniej, gdy jest lekko przeciążony, z czym mamy do czynienia w słoneczny dzień).

Przykład:

Decydując się na instalację fotowoltaiczną o mocy 4,16 kWp, optymalny będzie inwerter o mocy wyjściowej 3600 W.

Kolejny dylemat wiąże się z pytaniem: wybrać inwerter jednofazowy czy trójfazowy? Jeśli instalacja ma moc poniżej 3 kWp, to zawsze stawiamy na falownik jednofazowy, a jeśli powyżej 4,6 kWp – trójfazowy. Nieco większą zagwozdkę mają inwestorzy decydujący się na instalację pomiędzy tym przedziałem mocy.

Wówczas należy sprawdzić, czy najbardziej energochłonne urządzenia w domu są rozdzielone na poszczególne fazy, czy może pracują na jednej fazie. W pierwszym przypadku decydujemy się na inwerter trójfazowy, w drugim na jednofazowy, aby maksymalnie wykorzystać potencjał produkcyjny instalacji i jak najwięcej energii zużywać na bieżąco.

Ponadto przy wyborze inwertera do domowej instalacji fotowoltaicznej zwracamy uwagę na takie kwestie, jak:

  • Gwarancja producenta – dobrze, aby wynosiła przynajmniej 8-10 lat. Inwerter jest kosztownym i mocno eksploatowanym elementem instalacji, dlatego długa gwarancja jest bardzo wskazana.
  • Warunki naprawy gwarancyjnej – trzeba się upewnić, że producent inwertera ma oficjalne przedstawicielstwo w Polsce i zapewnia krajowy serwis urządzenia. Lepiej nie dopuścić do sytuacji, w której trzeba będzie we własnym zakresie wysłać uszkodzony falownik np. do Chin.
  • Certyfikaty – inwerter musi posiadać certyfikat zgodności z normą PN-EN 61000-3-2 i PN-EN 61000-3-3 (dla falowników o prądzie <16A na fazę) oraz PN-EN 61000-3-12 i PN-EN 61000-3-11 (dla falowników o prądzie 16-75A na fazę), a ponadto musi posiadać certyfikat zgodności z normą PN-EN 50438, deklarację zgodności z dyrektywą 2014/35/UE (niskonapięciowa) oraz 2014/30/UE (kompatybilności elektromagnetycznej).

Warto wiedzieć

Inwerter dobrej klasy powinien działać bezawaryjnie przez około 10-15 lat. Po tym czasie jego naprawa nadal powinna być opłacalna.

Jakie moduły fotowoltaiczne wybrać?

To moduły fotowoltaiczne, nazywane też panelami czy ogniwami, odpowiadają za produkcję prądu stałego z energii słonecznej. Ich jakość, wydajność oraz wytrzymałość mają więc ogromny wpływ na satysfakcję z posiadania instalacji i ekonomiczne uzasadnienie tej inwestycji.

Warto wiedzieć

W Polsce zdecydowanie najczęściej montuje się moduły na dachu budynku, rzadziej na gruncie.

Moduły fotowoltaiczne dzielimy na trzy podstawowe kategorie:

  • Amorficzne – tanie w produkcji, ale stosunkowo mało efektywne, dlatego bardzo rzadko stosowane w naszym kraju.
  • Polikrystaliczne – droższe i wydajniejsze od amorficznych. Ich wydajność sięga około 16%.
  • Monokrystaliczne – oferują największą sprawność (nawet ponad 18%), ale są również najdroższe w zakupie. Z uwagi na wysoką efektywność w produkcji energii cieszą się największą popularnością w naszym kraju, doskonale sprawdzając się w umiarkowanym klimacie.

Wielu doświadczonych instalatorów potwierdzi teorię, że jeśli nie możemy sobie pozwolić na zakup instalacji fotowoltaicznej składającej się z najlepszych dostępnych na rynku podzespołów, to oszczędności warto poszukać właśnie na ogniwach, ale nie na inwerterze. Panele fotowoltaiczne są stosunkowo prostymi konstrukcjami, rzadko ulegającymi awariom. Nie oznacza to oczywiście, że wybór producenta nie ma tutaj żadnego znaczenia. Wprost przeciwnie.

Wybierając ogniwa fotowoltaiczne zwracamy uwagę na warunki gwarancyjne producenta. Produkt dobrej jakości powinien mieć minimum 10-letnią gwarancję na wady fabryczne, minimum 10-letnią gwarancję na utrzymanie 90% minimalnej mocy wyjściowej oraz minimum 20 lat na utrzymanie sprawności.

Renomowani producenci udzielają także gwarancji na liniowy roczny spadek sprawności modułu PV (czyli o ile w ciągu roku może spaść sprawność pojedynczego panelu). To pozwala przewidzieć realny okres eksploatacji ogniw i tym samym ocenić opłacalność inwestycji.

Spójrz, jak to wygląda na przykładzie modułów firmy Saronic, które są dostępne w ofercie hurtowni partnerskich Elektrotarg.pl.

Nie zapominamy o fachowym montażu

Prawidłowy dobór mocy i elementów instalacji fotowoltaicznej to jedno. Nie zapominajmy natomiast, że nawet najlepsze rozwiązania niewiele dadzą, jeśli instalacja zostanie niepoprawnie zamontowana. Popełnione błędy odbiją się na sprawności i niezawodności poszczególnych podzespołów, ale także mogą spowodować nieuznanie roszczeń gwarancyjnych przez producenta.

Wniosek? Nigdy nie oszczędzamy na wykonawstwie. Montaż instalacji fotowoltaicznej należy powierzyć doświadczonej ekipie, mającej dobrą opinię, a przede wszystkim działającej na rynku od dłuższego czasu. Minimalizujemy w ten sposób ryzyko, że np. po 2-3 latach instalator nie odbierze telefonu, a my zostaniemy sami z problemem niedziałającej instalacji fotowoltaicznej.

Szukasz sprawdzonego instalatora? Skontaktuj się z nami i skorzystaj z naszych rekomendacji! Sprawdź też wszystkie produkty do budowy instalacji fotowoltaicznej dostępne w ofercie hurtowni partnerskich Elektrotarg.pl.